Đáp án tốt nghiệp THPT 2013 đề thi môn Ngữ Văn

Đáp án Đề thi môn Văn 2013 từ báo Thanh Niên

BÀI GIẢI GỢI Ý

Câu 1:

- Thái độ của bà mẹ khi thấy vòng hoa trên mộ con mình: ngạc nhiên, không hiểu tại sao lại có vòng hoa như thế.

- Hình ảnh vòng hoa có ý nghĩa:

+ Phản ánh niềm tin trong lòng người mẹ vì có người hiểu, trân trọng và tiếp bước con đường của con mình.

+ Thể hiện mơ ước và hy vọng về sự thay đổi trong mối quan hệ giữa quần chúng với người làm cách mạng để quần chúng ủng hộ người cách mạng và người cách mạng gắn bó với quần chúng.

Câu 2.

Thí sinh phải đáp ứng yêu cầu căn bản của đề bài : viết một bài văn ngắn khoảng 400 từ bày tỏ suy nghĩ về hành động dũng cảm cứu người của học sinh Nguyễn Văn Nam.

Thí sinh có thể trình bày nội dung theo những cách thức khác nhau. Sau đây là một số gợi ý cần có :

• Giới thiệu câu chuyện cứu người của học sinh Nguyễn Văn Nam được đăng tải trên Thanh Niên Online ngày 06/05/2013 và khẳng định câu chuyện đó gợi lên nhiều suy nghĩ.

• Những phẩm chất cao quý của con người là lòng nhân ái, đức hy sinh, sự dũng cảm… Câu chuyện về việc cứu người chết đuối của Nguyễn Văn Nam là một minh chứng hùng hồn cho những đức tính cao đẹp ấy của con người, nhất là đức tính dũng cảm. Nghe tiếng kêu cứu có người đuối nước dưới sông, Nam liền chạy đến. Thấy một nhóm học sinh đang chới với dưới nước Nam đã nhảy xuống lần lượt cứu được cả năm người nhưng riêng Nam thì kiệt sức và bị dòng nước cuốn trôi.

• Hành động dũng cảm cứu người của Nam cho thấy em chẳng những em là một người dũng cảm đến mức xả thân mà còn là một người có tấm lòng nhân ái, không ngại hy sinh để cứu người. Đó là một hành động rất cao quý, đáng khen, đáng ngưỡng mộ. Nó chẳng những biểu hiện phẩm chất cao đẹp của bản thân em mà còn nói lên phẩm chất đẹp đẽ của thế hệ trẻ Việt Nam, của con người Việt Nam. Hành động ấy là kết quả của công phu giáo dục của gia đình, nhà trường và xã hội. Nó còn là một tấm gương cho nhiều người để họ tự soi lại mình trong cuộc sống.

• Từ hành động dũng cảm của Nam, ta có thể có nhiều suy nghĩ về sự dũng cảm, lòng nhân ái, hy sinh.

• Lòng nhân ái, sự dũng cảm, hy sinh thân mình vì đồng loại là một truyền thống của người Việt Nam và một nét đẹp trong văn hóa Việt Nam. Nó đã kết tinh và biểu hiện qua hình ảnh những danh nhân, những anh hùng và cả những con người bình dị của đất nước Việt Nam. Nó là một nguồn sức mạnh tinh thần to lớn, hun đúc nên tâm hồn con người Việt Nam “Lưng đeo gươm, tay mềm mại bút hoa”.

• Câu chuyện của Nam đã giúp chúng ta cảm thấy yêu đời hơn, yêu người hơn và thấy cuộc đời đẹp hơn vì vẫn còn đó những con người tốt đẹp trong hoàn cảnh khó khăn và bất trắc đã không tiếc mạng sống của mình để hy sinh cứu người. Câu chuyện tạo trong chúng ta niềm tin rằng con người hôm nay dù sống trong nhịp độ hối hả, khẩn trương nhưng không phải là vô cảm trước tai nạn, hiểm nguy và nỗi đau của đồng loại. Hành động của Nam là một tấm gương sáng và đẹp để cho lứa tuổi học sinh noi theo.

• Tuy nhiên, trong cuộc sống, cũng có những trường hợp do nhiều lý do, người ta đã trở nên ích kỷ, hèn nhát và dửng dưng trước những khó khăn, đau khổ của người khác. Cho nên so sánh với hành động của Nam, dù với bất cứ lý do gì những biểu hiện ích kỷ, hèn nhát, dửng dưng đều đáng lên án.

• Cuộc đời phức tạp. Có những kẻ lợi dụng lòng nhân ái, sự hy sinh của người khác để trục lợi. Do đó, nhân ái, hy sinh, dũng cảm nhưng chúng ta cần tỉnh táo, sáng suốt, cân nhắc và suy nghĩ khi hành động để không phải hy sinh vô lý và vô nghĩa.

Câu chuyện cứu người của Nguyễn Văn Nam là một tấm gương sáng, một hình ảnh đẹp, một cảnh thương tâm cao cả đã gây xúc động và sẽ còn tiếp tục gây xúc động cho mọi người.

Câu 3a.

1. Nội dung: Các em có thể làm bài bằng nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản nhất sau đây:

- Khái quát về nhân vật Mị:

+ Trẻ, đẹp

+ Có tài thổi lá giỏi như thổi sáo

+ Nhưng do chữ hiếu sống trong thân phận cô dâu trừ nợ.

- Dù bị đày đoạ đến mất cả nhân hình, nhân tính nhưng Mị vẫn khao khát sống qua diễn biến tâm lí – hành động trong đêm xuân tình.

+ Khi đào sâu hiện thực, nhà văn phát hiện con đường tất yếu đưa số phận đến ánh sáng qua khát vọng sống xuất phát từ ngòi bút tạo diễn biến tâm lí và hành động trong đêm xuân tình rất đặc sắc của tác giả.

+ Cảnh tượng đêm xuân ở làng Mèo được miêu tả với những nét đặc trưng của vùng cao vẫn chưa tác động đến tâm hồn của Mị.

+ Cho đến lúc, tiếng sáo xuất hiện tác động trực tiếp đến tâm hồn khao khát sống và lòng yêu đời của Mị để “cô dâu trừ nợ” uống rượu (phân tích cách uống “ừng ực từng bát lớn” làm con người say trong trạng thái tỉnh, nhắc nhở bản thân nén cơn giận bởi vì còn sống trên mảnh đất của cái ác).

+ Dấu hiệu đầu tiên của tâm hồn khao khát sống là nhớ quá khứ hạnh phúc dẫn đến hành động thắp sáng đèn lên rồi vấn tóc, mặc váy hoa thực hiện hành động “đi chơi” (phân tích khát vọng: “Mị muốn đi chơi – Mị sắp đi chơi”)

+ Kết quả: khi sự sống trở về, dù bị A Sử trói đứng, Mị vẫn theo tiếng sáo để “đi chơi” trong đêm xuân tình ngoài kia mang ý nghĩa về sự hồi sinh của nhân vật. (phân tích hình ảnh Mị bị A Sử trói đứng: thắt lưng – thúng sợi đay – tóc quấn lên cột nhà)

2. Nghệ thuật:

- Xây dựng nhân vật sinh động, đa dạng, đậm cá tính: ngoại hình, thân phận, diễn biến tâm lí.

- Cảnh sắc thiên nhiên

- Cách trần thuật tự nhiên, ngôn ngữ đậm màu sắc miền núi.

- Sử dụng chi tiết “đắt” về hình ảnh Mị bị trói đứng vừa tạo hình, vừa gợi cảm.

Câu 3b.

I. GIỚI THIỆU

- Đất Nước là nguồn cảm hứng chủ đạo trong sáng tác văn học, đặc biệt là trong thơ ca hiện đại. Một trong những nhà thơ tiêu biểu của thời kì chống Mĩ là Nguyễn Khoa Điềm. Ông đã thể hiện những cảm nhận và suy nghĩ của mình về Đất Nước trong trường ca Mặt đường khát vọng.

13 dòng thơ là hiện thực đời thường thật cụ thể, gần gũi, gắn bó với mỗi người của chúng ta.

II. NỘI DUNG (Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách nhưng cần đảm bảo những ý cơ bản sau đây)

Nguyễn Khoa Điềm đã nêu những định nghĩa đa dạng, phong phú về Đất Nước, từ chiều sâu của văn hóa dân tộc, xuyên suốt chiều dài của thời gian lịch sử đến chiều rộng của không gian Đất Nước.

1. ĐẤT NƯỚC GẮN LIỀN VỚI NHỮNG KỶ NIỆM THÂN THƯƠNG.

Đất là nơi anh đến trường,
Nước là nơi em tắm,

2. ĐẤT NƯỚC LÀ NƠI KHẮC GHI NHỮNG KỈ NIỆM RIÊNG TƯ THƠ MỘNG TUYỆT VỜI:

Đất Nước là nơi ta hò hẹn.
Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm.

3. ĐẤT NƯỚC CÒN LÀ GIANG SƠN YÊU QUÝ QUA LÀN ĐIỆU DÂN CA TRỮ TÌNH:

Đất là nơi "con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc",
Nước là nơi "con cá ngư ông móng nước biển khơi".

4. ĐẤT NƯỚC LÀ CỘI NGUỒN CỦA DÂN TỘC – MỘT DÂN TỘC CAO QUÝ

Cùng với thời gian đằng đẵng, hình ảnh đất nước còn trải rộng trong không gian mênh mông, nơi phát sinh và phát triển của cộng đồng dân Việt từ thuở sơ khai qua truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên:

Đất là nơi Chim về...
Nước là nơi Rồng ở
Lạc Long Quân và Âu Cơ,
Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng.

5. NHẬN ĐỊNH CHUNG

- Hình ảnh đất nước trong đoạn thơ muôn màu muôn vẻ, sinh động lạ thường, lắng đọng trong tâm tưởng qua những liên tưởng kì thú.

- Ý nghĩa về đất nước được nhà thơ diễn đạt qua chiều dài của thời gian - đất nước đã có từ lâu đời - và qua chiều rộng của không gian - đất nước là cội nguồn của dân tộc.

III. KẾT LUẬN

Nhà thơ cũng vận dụng rộng rãi các chất liệu văn hóa dân gian, từ ca dao, dân ca đến các truyền thuyết lịch sử, từ phong tục, tập quán đến sinh hoạt, lao động của dân tộc ta qua những hình ảnh, ngôn ngữ nghệ thuật đậm đà tính dân tộc và giàu chất trí tuệ.

Lý Tú Anh, Hồ Kỳ Thuận, Nguyễn Hữu Dương
(Trung tâm Luyện thi Vĩnh Viễn)


Nhận xét về đề thi môn Văn 2013

Cô Phan Thị Thanh, Giáo viên môn Văn, Trường THPT Vĩnh Viễn (TP.HCM):

Tấm gương học sinh lớp 12 vào đề thi văn

Đề thi tốt nghiệp THPT môn văn nằm trong chương trình giáo khoa, vừa sức với cả học sinh trung bình, học sinh khá dễ có điểm cao.

Đặc biệt, câu nghị luận xã hội rất hay! Câu hỏi của đề thi lấy từ chuyện người thực, được đăng trên Thanh Niên Online ngày 6.5. Đặc biệt hơn đây lại là tấm gương dũng cảm, hành động đẹp hi sinh cứu người của ngay chính một học sinh lớp 12, vừa xảy ra ngay thời gian các em học sinh chuẩn bị đi thi.

Vì vậy, đề thi có tính giáo dục rất cao về lòng dũng cảm, nhân ái, biết sống vì ọi người, xã hội. Nhất là trong giao đoạn hiện nay người ta đâu dễ hi sinh mình để cứu người khác, đặc biệt là trong giai đoạn bước ngoặc của cuộc đời như vậy.

Câu hỏi giáo khoa (câu 1, 3a, 3b) đều nằm trong trọng tâm ôn tập của học sinh.

Riêng câu nghị luận văn học, bài thơ Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm đã khá lâu rồi mới ra thi tốt nghiệp. Đoạn trích được rút ra làm đề thi lại rất hay trong bối cảnh này. Vì đây là đoạn thơ định nghĩa mới mẻ của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm về đất nước, có thể khơi gợi cho học sinh lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc và trách nhiệm với đất nước.

Thạc sĩ Triệu Thị Huệ, Tổ trưởng Tổ Văn, Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, TP.HCM:
Hiện tượng nghị luận tuy mới nhưng gần gũi

Đề thi nằm trong phạm vi kiến thức, phù hợp với trình độ học sinh lớp 12.

Điều thú vị của đề thi năm nay là yêu cầu vận dụng kiến thức ở mức độ cao, vì vậy sẽ không phù hợp với các học sinh chỉ quen học tủ, học thuộc lòng.

Câu 1: Khá nhẹ nhàng. Đây là những chi tiết, hình ảnh khá quan trọng trong tác phẩm, chắc chắn sẽ được giáo viên giảng dạy và ôn tập kỹ;

Câu 2: Khác với mọi năm, đề nghị luận xã hội năm nay yêu cầu học sinh trình bày suy nghĩ về một hiện tượng đời sống. Mặc dù hiện tượng được đề cập trong đề bài xảy ra khá mới nhưng lại là những hiện tượng gần gũi, tác động tốt tới suy nghĩ và tỉnh cảm của học sinh. Vì thế, phần lớn các em sẽ đáp ứng được yêu cầu của đề;

Câu 3: Yêu cầu của cả 2 câu (câu 3a và câu 3b) thoạt nhìn có vẻ nhẹ nhàng nhưng không có nghĩa là đơn giản. Học sinh muốn làm tốt 2 câu này phải có năng lực kết hợp giữa các đơn vị kiến thức cụ thể và kiến thức khái quát.

Nhìn chung đề thi năm nay một mặt đáp ứng được yêu cầu của đề thi tốt nghiệp THPT, mặt khác tránh được sự đơn điệu, có tác động tích cực tới lối học chủ động và đòi hỏi tư duy của học sinh.

Đáp án môn Ngữ Văn 2013
Đáp án môn Hóa Học 2013
Đáp án môn Địa Lý 2013
Đáp án môn Sinh Học 2013
Đáp án môn Toán 2013
Đáp án môn Tiếng Anh 2013